Επιφάνεια και Θεοφάνεια

Μπορούμε να αντλήσουμε σημαντικά οφέλη από την ετυμολογική μελέτη των βασικών όρων του κόσμου των δύο διαστάσεων, όπως έχουν διατυπωθεί από την πολύ βαθιά αρχαιότητα, με την εννοιολογική Ελληνική γλώσσα. Αποτελεί δε κατάσταση ιδιαίτερα σημαντική το ότι μέχρι και σήμερα αυτές οι λέξεις που εδώ επεξεργαζόμαστε, δεν έχουν αλλοιωθεί ούτε κατά το ελάχιστο, διατηρώντας την ζωντάνια και την πλαστική μορφή τους αναλλοίωτη. Οι κύριες λέξεις είναι: η «επιφάνεια» και το «επίπεδο» που έχει πολύ πρόσφατα χάσει μόνο την παλαιά της κατάληξη που την έκανε «επίπεδον».

Η κύρια λέξη είναι η ‘επιφάνεια’ και η δευτερεύουσα το ‘επίπεδο’ όπως βλέπουμε να ορίζονται από τον Ευκλείδη στα Στοιχεία του και στους θαυμάσιους Ορισμούς του 5 έως και 7. Ορισμούς που συμπυκνώνουν την μέχρι τότε φιλοσοφική και επιστημονική γνώση η οποία είχε εκφραστεί με πιο φιλοσοφικό τρόπο από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη ήδη από πολύ πιο πριν. Τους αναφέρουμε χωρίς να προχωρήσουμε στην ουσιαστική ανάλυσή τους εδώ.

Η επιφάνεια προέρχεται από το επιφαίνεσθαι και το επιφαίνειν που είναι απαρέμφατα του επιφαίνω που συναρμόζεται από το επί + φαίνω. Φαίνω σημαίνει φέρνω στο φως, κάνω να εμφανιστεί με τη φυσική έννοια. Ακόμα σημαίνει: κάνω ένα σημάδι να εμφανιστεί σε κάποιον, αποκαλύπτω, ξεσκεπάζω, φανερώνω, καθιστώ γνωστό, φέγγω, εξ ου και φεγγάρι. Άλλες λέξεις παράγωγες είναι ο «Φάνης» – που είναι ένα από τα σημαντικά επίθετα του θεού Απόλλωνα – το φαεινό, το φάος αλλά και η σημερινή του λέξη φως, η λέξη άφαντος και τελικά τα Επιφάνεια που ονομάζονται και Θεοφάνεια.

Η έννοια της επιφάνειας με θρησκευτική έννοια υπάρχει από τη βαθιά αρχαιότητα μέχρι και σήμερα διατηρημένη στη Χριστιανική θρησκεία. Σημαίνει την αποκαλυπτική εμφάνιση ενός θεού ή θείου όντος. Να θυμόμαστε ότι μας ενδιαφέρει η διατήρηση των νοημάτων της Αρχαίας Σοφίας μέσα στις διάφορες μορφές της και όχι οι μορφές καθαυτές που είναι θνητές. Η μορφική προσκόλληση αποτελεί για εμάς μια υλιστική παρεκτροπή.

Στις 6 Ιανουαρίου γιορτάζεται η βάπτιση του Ιησού και ονομάζεται Θεοφάνεια ή Επιφάνεια επειδή εμφανίζεται για πρώτη φορά η Αγία Τριάδα. Η βάπτιση έγινε στα νερά του ποταμού Ιορδάνη και έτσι με αυτό τον τρόπο έχει επικρατήσει να αγιάζονται εκείνη την ημέρα όλα τα νερά των θαλασσών, των πηγών, των ποταμών, λιμνών κλπ. Αυτός ο συμβολισμός με ένα ιδιαίτερο τρόπο συνδέεται με το ότι η επιφάνεια είναι ο κατεξοχήν τόπος της γεωμετρίας και είναι ο τόπος του στοιχείου του νερού.

Στο νερό γίνεται η Επιφάνεια, η φανέρωση του Θεού. Η επιφάνεια είναι ο τόπος της τριάδας και οι Χριστιανοί υποστηρίζουν ότι στο νερό πρώτη φορά εμφανίστηκε η Αγία Τριάδα και η απόδειξη της τριαδικότητας του Θεού. Εμφανίστηκε δηλαδή, ο Πατέρας λέγοντας «αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός», συγχρόνως ο Υιός ήταν φυσικά παρών βαπτιζόμενος και το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε και κάθισε στο κεφάλι του. Στον τόπο της τριάδας, στο νερό, γίνεται η αποκάλυψη της τριαδικότητας του θεού και σε αυτό το σημείο ταυτοσημαίνεται η ορθόδοξη εκκλησία, μέσω των συμβολισμών της, με την αρχαία παράδοση και ειδικά της Πυθαγορικές εσωτερικές επιστήμες.

Η χρήση της λέξης «επιφάνεια», πέραν της σαμανιστικού γεωμετρικού της ορισμού από τον Ευκλείδη, χρησιμοποιείται ευρεώς, όπως για παράδειγμα από τον Διονύσιο τον Αλικαρνασέα, όπως βρίσκουμε στο Antiquitates Romanae Books I-III [D.H. 2.68.1] που λέει:

Ο δε Διόδωρος Σικελιώτης, στην «Ιστορική Βιβλιοθήκη» του αναφέρει για τον Απόλλωνα:  

Η τριάδα αποτελεί την πρώτη δημιουργική εκδήλωση του θεού αφού στην τριάδα πλησιέστερα βρίσκεται η έννοια της δημιουργικότητας, της παραγωγικότητας και της εμφάνισης.Είναι ο τόπος της τριάδας, ο πρώτος τόπος εμφάνισης, της εκδήλωσης, της πρώτης αισθητής δημιουργίας μορφής. Αν και σε αυτό το σημείο πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί μιας και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Δημιουργία είναι του Πατρός, της Μονάδας. Από αυτή την υποκρυπτόμενη κατανόηση ονομάστηκε τριάς εκ του «τρειν» που σημαίνει φεύγω εκ φόβου, δειλιάζειν. Αυτό είναι το περιεχόμενο και η αιτία του προσηγορικού ονόματος της τριάδας, Ευσέβεια.

Η ευσέβεια αποτελεί την σημαντικότερη των αρετών για τους Έλληνες δίνοντας έτσι ιδιαίτερη σημασία σε αυτή την τοποθέτηση που ενυπάρχει και γεννιέται μέσα στην τριάδα δια του θείου έρωτος της προς την μονάδα. Το όνομα της μούσας των ιερών ύμνων και επωδών που σημαίνει και τελετών άρα και θείων συμβόλων της Πολύμνιας ανήκει στα προσηγορικά ονόματα της τριάδας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Πολύμνια αναφέρεται κάποιες φορές σαν η μούσα της γεωμετρίας και του διαλογισμού. Το όνομα Πολύμνια επίσης παράγεται από το συνθετικό πολύ- (που είναι ίδιον του χώρου της τριάδας όπως φάνηκε πιο πάνω) μαζί με την λέξη ύμνος.

Συνοπτικά λοιπόν θα μπορούσαμε να πούμε ότι η επιφάνεια είναι αυτός τούτος ο δισδιάστατος χώρος. Το επίπεδο είναι αυτό που υπάρχει στον δισδιάστατο χώρο. Όταν ετυμολογούν την λέξη επίπεδον ως επί+πέδον (όπως πεδίο) θεωρούν ότι αναφέρεται στη γη και πως σημαίνει επάνω στη γη. Αυτό όμως αποτελεί έκφραση μέσα στον τρισδιάστατο χώρο αφού έχει υπάρξει η γη και αφορά στη συμμετοχή του δισδιάστατου σε αυτόν. Η δισδιάστατη ετυμολογία της λέξης επίπεδο εννοεί επάνω στο πέδον που είναι η επιφάνεια.

Επιφάνεια είναι η κατάσταση της εμφάνισης όπως π.χ. ο κατοπτρισμός στα ήσυχα νερά μιας λίμνης, μιας θάλασσας. Αν αφουγκραστούμε με το αυτί μας την λέξη θα καταλάβουμε ότι πρόκειται για ουσιαστικό που εκφράζει ιδιότητα.

Η Επιφάνεια είναι ο τόπος της ιδιότητας της εμφάνισης.

Το νερό είναι το μόνο υλικό που έχει την ιδιότητα του καθρεπτισμού. Η ιδιότητα αυτή του νερού λέγεται Επιφάνεια, και συμβαίνει στην επιφάνεια του. Πρέπει μάλιστα να είναι γαλήνια τα νερά για να έχουμε καλλίτερη αντανάκλαση, απεικόνιση, καλλίτερο καθρέφτισμα του αντικειμένου. Έτσι η έννοια της γαλήνης, της ειρήνης, δείχνει να είναι συνυφασμένη με την έννοια της επιφανείας. Είναι δε η Ειρήνη ένα από τα προσηγορικά ονόματα της τριάδας που εδώ βρίσκει την ερμηνεία του.

Δεν πρέπει όμως να ταυτιζόμαστε με τα είδωλα χάνοντας έτσι την Ευσέβεια μας προς την ουσία που απεικονίζεται στα νερά της επιφανείας και που η επιφάνεια περιέχει και μέσω της ευσέβειας μας υπενθυμίζει. Διότι τότε πέφτουμε στην κατάσταση των κατοίκων του σπηλαίου των σκιών του Πλάτωνα.

Το νερό λοιπόν φέρει την ιδιότητα της Επιφανείας την οποία μάλιστα εμφανίζει τελειότερα των άλλων στοιχείων, της φωτιάς, του αέρα και της γης. Αφού λέμε φράσεις όπως: «στην επιφάνεια του νερού», αλλά δεν λέμε στην επιφάνεια του βουνού, της πεδιάδας, ή της ατμόσφαιρας.

Τα όρια της ατμόσφαιρας είναι ασαφή και ποικίλουν με μεγάλες αποκλίσεις. Έτσι ο αέρας δεν έχει επιφάνεια. Η επιφάνεια εμφανίζεται πρώτη φορά στο νερό, το οποίο έχει μεν ποικίλο βάθος, αλλά σταθερή επιφάνεια. Εξ ου και το ότι θεωρείται σταθερό παγκόσμιο μέγεθος και μετράμε το υψόμετρο με όριο την επιφάνεια της θάλασσας.

Ο αέρας δε έχει ποικίλο βάθος και ποικίλο ύψος. Διότι τα βουνά και οι άλλες διαφορές του εδάφους δημιουργούν τον ποικιλόμορφο πυθμένα του αέρα, ενώ στην επιφάνεια του υπάρχει ποικιλομορφία που κυμαίνεται σε πολλά χλμ. διαφορά. ακόμα και η τροπόσφαιρα, η κατώτερη περιοχή της ατμόσφαιρας έχει απόκλιση πάχους ~9 χλμ.

Το νερό φέρει την ιδιότητα της επιφανείας και έτσι είναι η Μήτρα από όπου γεννιέται κάθε τι και άρα η Μητέρα κάθε ζωής. Είναι η Σελήνη-Μήτηρ του τρίτου νόμου του Σμαράγδινου Πίνακα του Ερμή του Τρισμέγιστου. Η Επιφάνεια είναι η Μητέρα μας που δρα μέσω της Αγιοπνευματικής Δύναμης της Άνωσης του Νερού. Αναδύθηκε στις αρχές του Χρόνου η Αφροδίτη από το νερό όπου εισήχθη η ενέργεια του Ουρανού από τον Κρόνο. Ο δε Κρόνος βρίσκεται ακριβώς σε αυτόν τον δισδιάστατο τρίτο κόσμο μέσα από την Τρίτη Ακτίνα της Ενεργού Νοημοσύνης που εκπροσωπεί.

Η επιφάνεια είναι η Μητέρα μας. Είναι η Πρωταρχική Μητρική ιδιότητα. Αυτές οι απόψεις βρίσκονται πιο κοντά στην θρησκευτική χρήση της λέξης «Επιφάνεια» και έτσι φαίνεται άλλη μία φορά η θρησκευτική χρήση μιας λέξης να αποδίδει σε ανώτερο και βαθύτερο επίπεδο την σημασία της.

Μια έννοια σημαντική που εμπλέκεται στο έργο της επιφανείας είναι η «άνωση». Η δύναμη αυτή μοιάζει να ολοκληρώνει την λειτουργικότητα της επιφανείας. Θα λέγαμε μάλιστα ότι η λειτουργικότητα της είναι ἀρηκτα συνδεδεμένη με την ύπαρξη της Άνωσης. Η άνωση είναι δράση που προέρχεται από τον μονοδιάστατο κόσμο και αυτό ενισχύεται σαν άποψη από το ότι υπάρχει άνωση και στον αέρα.

Δεν υπάρχει στον αέρα όμως επιφάνεια ώστε η άνωση να ολοκληρώσει το Δημιουργικό Έργο Της. Η άνωση είναι η δύναμη που σπρώχνει τα πράγματα προς την επιφάνεια. Οι φυσικοί έχουν αναλύσει το φαινόμενο, αλλά πάντα το κάνουν ως προς ένα βυθιζόμενο σε υγρό αντικείμενο. Επίσης αναλύοντας λένε ότι δημιουργείται από την πίεση του υγρού. Το θέμα δεν είναι πως δημιουργείται όσο το ότι υπάρχει. Επί πλέον η δύναμη αυτή υπάρχει διαρκώς;

Στον μουσικό μας τόπο της τριάδας έχουμε τα διαστήματα που προκύπτουν από τη διαίρεση της χορδής δια τρία, την τονική, την πέμπτη(2:3) και τη δωδεκάτη(1:3). Καθώς η πέμπτη και η δωδεκάτη έχουν απόσταση – διάστημα οκτάβας, αυτό δείχνει την τάση της κίνησης που εργάζεται εσωτερικά στην τριάδα. Πρόκειται για ιδιότητα κληρονομημένη από την δυάδα, αφού εκεί γεννιέται η έννοια της οκτάβας(1:2). Αυτή η εσωτερική τάση για κίνηση που υποκρύπτει και τα στοιχεία της εσωτερικής δυαδικότητας της τριάδας, στον φυσικό κόσμο εκφράζεται με την άνωση!

Έτσι η πέμπτη(2:3) είναι η επιφάνεια και η δωδεκάτη(1:3) η άνωση. Μέσω της άνωσης η επιφάνεια επαληθεύεται, λειτουργεί και δρα. Άλλωστε οκτάβα είναι συνώνυμο με την κίνηση και άρα με την δράση. Μέσω της οκτάβας της η πέμπτη γνωστός και ως λόγος «επίτριτος» αποκαλύπτει, δημιουργεί και είναι η όψη του Υιού που αποκαλύπτει τα του Πατρός.

Διότι εμείς, τα μορφικά όντα, δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την Δημιουργική παρουσία του Πατρός (Μονάδας) και χρειάζεται να ενσαρκωθεί ο Υιός για να μπορέσει ο άνθρωπος να αντιληφθεί, να δει, να κατανοήσει τα του Πατρός. Η δράση δε της δωδεκάτης(1:3) είναι η δράση του Αγίου Πνεύματος. Κατά συνέπεια η άνωση είναι δύναμη που δημιουργείται από το Άγιο Πνεύμα.

Η άνωση είναι είδωλο της δράσης της νοητικής ενέργειας που θέτει σε δράση τους μηχανισμούς υλοποίησης και κάθε ιδέα κινεί τον κόσμο προς την υλοποίηση της. Γι’ αυτό και οι ρίζες της υγείας και της ασθένειας βρίσκονται στον νοητικό κόσμο των ιδεών που κάποιος φέρει. Άλλωστε ο αέρας είναι σύμβολο της νοητικής ουσίας και στον αέρα, τον κόσμο δηλαδή της δυάδας, δημιουργείται η άνωση πρώτη φορά. Μόνο που η δυάδα δεν έχει την δυνατότητα της επιφανείας για να φέρει έξω σε εκδήλωση.

Θα λέγαμε εν συντομία ότι στον κόσμο της δυάδας υπάρχει η έννοια της πολικότητας, ο Πατήρ και το Άγιο Πνεύμα, αλλά χρειάζεται ο Υιός που προκύπτει κατά την ένωσή Τους στην τριάδα για να μπορέσουν να εκδηλωθούν. Στην όψη του Υιού βρίσκεται ο άνθρωπος που πρέπει να αφυπνιστεί στην ουσία και το έργο για τα οποία είναι πλασμένος και υπάρχει.

Γι’ αυτό ο κόσμος ολοκληρώνεται στον τόπο της τριάδας. Και αυτός ο τόπος είναι ο τόπος της δημιουργίας όπως εμείς τα μορφικά όντα μπορούμε να αντιληφθούμε, περιλαμβάνοντας και την μορφική επέκταση και σταθεροποίηση και ολοκλήρωση που θα συμβεί στον τόπο της τετράδας όπου ολοκληρώνεται και ορίζεται πλήρως η μορφή. Το ότι η ζωή προήλθε από την θάλασσα είναι γεγονός και ειδικότερα η ζωή προήλθε από την άνωση και την επιφάνεια της θάλασσας.

 Το Άγιο Πνεύμα δε είναι αυτό που ερευνά τα πάντα και μπορεί να μας φέρει στο βάθος του Θεού και πέρα από τις εποχικές μορφές. Αυτό περιγράφεται από τον Απόστολο Παύλο ως εξής:

Σε απόλυτη ταύτιση βρίσκεται ο Παύλος με την άποψη περί τριάδος των μαθηματικών επιστημών των Πυθαγορείων. Όπως είπαμε ο οφθαλμός του μορφικού ανθρώπου δεν μπορεί να δει και το μορφικό αυτί να ακούσει, ή η καρδιά να αντιληφθεί τα του Πατρός, δηλαδή της Μονάδος. Και ναι μεν έρχεται ο Υιός και φανερώνει τα του Πατρός, αλλά η τελευταία γνώση έρχεται από τον ίδιο τον άνθρωπο όταν αναλάβει το εσωτερικό έργο που πρέπει να γίνει για να εννοήσει τα του Πατρός βάθη. Αυτό δε, γίνεται με οδηγό το Άγιο Πνεύμα.

Διότι η δυάδα γνωρίζει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τον δρόμο προς την Μονάδα αφού αυτό είναι το πρώτο που εκφράστηκε από την Μονάδα- Πατέρα. Η αγάπη της δυάδας προς την μονάδα είναι η ανώτατη έλξη που γνωρίζει τον δρόμο προς τον Πατέρα-Μονάδα στα τελευταία του σκαλοπάτια και ίσως θα έπρεπε να πούμε και τα πρώτα άμεσα σκαλοπάτια που έρχονται μόνον δια της άμεσης επιφοιτήσεως, της άμεσης  γνώσης μέσω του Αγίου Πνεύματος. Αυτό σχετίζεται με το ότι ιεραρχικός κυβερνήτης του Αιγόκερω είναι η Αφροδίτη. Η ανώτατη στιγμή τόσο για το ζώδιο αυτό, όσο και για τον πλανήτη. Η από θείο έρωτα ανάληψη της απόφασης για επιστροφή στη Μονάδα παντός του κόσμου.

Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε ότι οι καταστάσεις πέραν της τριάδας είναι πέραν του μορφικού κόσμου όπως εμείς αντιλαμβανόμαστε. Η τριάδα-επιφάνεια αποκαλύπτει και αυτό που αποκαλύπτεται μιας και προέρχεται από τον νοητικό κόσμο τείνει προς την στερέωση και πλήρη υλοποίηση του για να ολοκληρωθεί η δράση του Μεγάλου Έργου.

Η Επιφάνεια αντιλαμβανόμαστε έτσι γιατί ταυτοσημαίνεται με τη Θεοφάνεια. Γιατί πάντα ο Χώρος του Νερού ήταν το σημείο φανέρωσης του Θεού. Το δε Μυστήριο της Βάπτισης ετούτο υποκρύπτει, για όσους σπάνιους βιώνουν και ενεργοποιούν την πραγματικότητα του Μυστηρίου.